مفهوم مد و تاریخچه آن:
واژه مد (Fashion) واژه ایی فرانسوی است و در زبان فرانسه به معنی طرز، اسلوب، عادت، شیوه و سلیقه و باب روز آمده است. این واژه پس از جنگ جهانی اول، به دنبال نفوذ تمدن غرب وارد زبان فارسی شد. فرهنگ دهخدا مد را اینگونه تعریف میکند:
مد لغتی فرانسوی به معنای روش و طریقه موقت است که طبق ذوق و سلیقه اهل زمان، طرز زندگی و لباس پوشیدن و غیره را تنظیم میکند. شیوة متداول و باب زمان در شئون زندگی اجتماعی را مد گویند.»2
دایرالمعارف تطبیقی علوم اجتماعی، مد را اینگونه تعریف میکند:
مد عبارت است از شیوههای نسبتاً زودگذر کنش درآرایش شخصی یا طرز گفتار و بسیاری دیگر از رفتارها. تفاوت مد با رسم در آن است که بر خلاف رسم که دوام و دیرپایی ویژگی آن میباشد، مد تازه است و تبعیت از آن بیشتر به خاطر تازگی آن میباشد.»3
در جامعه شناسی، به رفتار جمعی نوظهور که به قدر رسم اجتماعی تثبیت نشده باشد، مد میگویند. پیدایش ظهور و افول مد، با همه سرعت آن معمولاً پنج مرحله زیر را شامل میگردد:
1) آفرینش و ایجاد مد
2) ارایه و معرفی مد
3) مردم پسند کردن مد، که این مرحله معمولاً با بمب باران اطلاعاتی و پرسش همه جانبه رسانههای جمعی صورت میپذیرد
4)تولید انبوه
5) پس از آنکه تقاضای جدید به اوج خود رسید، قوس نزولی تقاضا و زوال مد آغاز شد، با پیدایی مد جدید، مد قبلی از دور خارج میشود.
با توجه به اهمیت روز افزون مد و تأثیر بسیار زیاد آن بر فرهنگ عمومی جامعه و همچنین اهتمام به عناصر مثبت و منفی مدگرایی، باید به تولید نوگرایی و زایش مداوم فرهنگی آن اندیشید و در عین پاسخگویی به نیازهای بشری در زمینه پویایی، حقیقت جویی، زیباگرایی و کمال طلبی، سلیقه وی را در لباس و آرایش و طرز زندگی با نحوی متقارن با تعلقات فرهنگی و هویتی او بهبود بخشید.
تیپ خانمهای ایرانی پر است از رنگهای طبیعی، از سرمهای و مشکی و شتری گرفته تا طوسی و خاکستری؛ اما به سادگی میتوانید به این رنگها کمی انرژی بدهید، کافیست کیف و کفش خودتان را در رنگهای روشن انتخاب کنید.
اکسسوریها شامل انواع کیف، کفش، زیورآلات، کمربند و یا شال و روسری به راحتی میتوانند یک تیپ ساده و بدون رنگ را جذاب و منحصر به فرد نشان دهند و علاوه بر آن خیلی راحت با هر تیپی ست میشوند.
اگر قرار باشد داخل کمد لباسهایتان یک تکه همیشه کاربردی داشته باشید، حتما یک شومیز سفید ساده انتخاب اول است. شومیزهای سفید همانهایی هستند که میتوانید به وفور در استایل مرلین مونرو پیدا کنید.
یک مدل شومیز سفید و ساده نه به راحتی به یک شلوار جین ظاهری درخشان میدهد یا باعث میشود دامن ساده شما کلاسیک و خاص دیده شود.
برای دوخت شنل های زمستانه و پاییزی از پارچه های ضخیم و رنگ تیره استفاده می شود و شما می توانید شنل های گرم را در مکان های مختلف بپوشید و جذاب تر از همیشه به نظر برسید.
شنل های دخترانه در انواع طرح های ساده و کار شده موجود می باشند و اگر شما تمایل دارید در مهمانی ها و مجالس ظاهری بی نظیر داشته باشید بهتر است شنل های کار شده را برای پوشیدن انتخاب نمایید.
شنل های ساده نیز زیبایی و جذابیت خاص خودشان را دارند و اگر شما ترجیح می دهید ظاهر و تیپی آراسته داشته باشید بهتر است از این طرح ها استفاده نمایید.
شنل های دخترانه در انواع رنگ های تیره و روشن دوخته می شوند و بهتر است شما برای حفظ گرمای بدن تان شنل های رنگ تیره را برای پوشیدن انتخاب نمایید.
شنل های رنگ روشن نیز زیبایی و جذابیت خاصی را به فرم اندام های لاغر و متناسب می بخشند و شما می توانید برای داشتن تیپ و استایلی بی نظیر این طرح شنل ها را با اکسسوری های مناسب و زیبا بپوشید.
نظریه های فرهنگی مد
اگر مد را جلوه ایی از سبک زندگی بدانیم، ماکس وبر برخلاف مارکس، سبک زندگی را بیش از آنکه بر تولیدات استوار بداند، بر الگوی مصرف استوار میدانست. در نظر وی، مصرف فرآیندی است که کردارهای اجتماعی و فرهنگی متفاوتی را شامل میشود و بیانکننده تفاوت میان گروههای اجتماعی است. تفاوتها تنها ناشی از عوامل اقتصادی نیست. از بحث وبر در مورد سبک زندگی میتوان اینگونه نتیجه گرفت که مشابهت در الگوی رفتاری و مصرف، غالباً با گرد آمدن در اماکن خاص و حتی تشابه الگوی ارزشی و ذهنی همراه است.4
از دیدگاه کروبر، مد عبارت است از تفاوت و تغییر، آن هم تغییری خاص، زیرا در حالیکه بسیاری از پدیدههای اجتماعی بر اثر رشد درونی یا علل بیرونی دگرگون میشوند، مد تغییری بیبدیل و در واقع تغییر برای تغییر است. لکن به نظر برخی دیگر، نباید این دو جنبه را متضاد و جدا از هم دانست، بلکه باید آنها را به هم پیوند داد و چنانچه فلوگل بیان میکند غرابت مد» در همین است. مد یک حرکت نیست، بلکه دو حرکت است؛ یکی اینکه افراد طبقه پایین را سوق میدهد که به افراد طبقه بالا شبیه شوند و دیگر اینکه افراد طبقه بالا را ترغیب می کند که وضع گذشته را رها کنند و نگذارند افراد طبقه پایین به آنها برسند. 5
در مد میل همرنگی با دیگران، با میل به ممتاز بودن همراه است و میل اخیر به صورت خودنمایی ظاهر میشود. بنابراین از لحاظ روانی، مد با نوعی خودنمایی و نیاز به جلب توجه دیگران به خود بستگی دارد. البته به قول فلوگل، باید این نیاز را در بافتی از چشم و هم چشمی جنسی و اجتماعی درک کرد. وی شکل پوشاک در یک برهه از تاریخ را اینگونه بیان می کند که "میان مد، افکار رایج و هویت ن رابطه متقابلی وجود دارد . اخیراً نیز بعضی از دانشمندان خاطر نشان کردهاند که در هر دوره تاریخی، میان سبک معماری و سبک پوشاک، نوعی نزدیکی و خویشاوندی وجود دارد (همان).
وبلن، پدیده مد را به کمک انگیزشهای اجتماعی رفتار رقابتآمیز تبیین کرد. از نظر وی، مد مختص طبقه بالای جامعه است که برای کسب درآمد مجبور به انجام کار نیستند. وقتی مد در سطح جامعه توسعه یابد، بوسیله طبقات پایینتر تقلید میشود. طبقات بالاتر نیز همواره برای حفظ موقعیت اجتماعی خود، صور جدیدی از الگوهای مصرف میآفرینند. مد روز بودن» معیاری است که طبقه مرفه برای باز تولید جایگاه مسلط خود تعریف میکند.
وبلن، عرضه مد و تجمل گرایی را بعد از توسعه اقتصادی در اروپا، بیشتر در حوزه ن میداند و معتقد است که طبقه ثروتمند، قدرت خود را از طریق ن خود نمایش میدهند و به همراه توسعه اقتصادی، ن موظف شدند به تدریج به جای رئیس خانواده مصرف کنند. در همین جریان، این اندیشه قوت گرفت که کار تولیدی آشکار، به خصوص برای ن محترم، تحقیرآمیز است و ن بیش از مردان طبقه خویش، باید به تن آسایی تظاهر کنند.
تحت تأثیر این آداب، نظام اجتماعی امروز، زن را موظف میکند تا توانایی خانواده را در صرف هزینه به نمایش بگذارد. در شیوه طبقه مرفه، خوشنامی خانواده برعهده زن قرار دارد. بنابراین، صرف هزینه و تن آسایی تظاهری در حوزة عمل ن قرار میگیرد.6
جیمز ساموئل کلمن، مقوله مد را یکی از اشکال رفتار جمعی و مترادف با هوس میداند. هوسها در طول زمان، الگوی خاصی دارند، پدید میآیند، به آرامی رشد میکنند، کم کم نیرو میگیرند، به اوج میرسند وسرانجام رو به زوال میگذارند و از بین میروند. برخی از هوسها در یک چرخه همیشگی قرار دارند، بدین معنی که یک هوس یا مد پدیدار میشود و جای مد قبلی را میگیرد و به نوبه خود جای خود را به مد دیگری میدهد. در واقع سبک پوشاک فرد با توجه به واکنش دیگران انتخاب میشود، یعنی افراد به شیوهای لباس میپوشند که مورد پسند دیگران باشند.
به عقیده زیمل، مد هم میل به همرنگی با دیگران را ء میکند و هم میل به جدایی و ممتاز بودن از دیگران را برآورده میسازد. فرد با پیروی از مد، هم خود را متفاوت و بدیع میسازد و هم جایگاه اکثریتی را که مانند او رفتار میکنند، بدست میآورد. بنابراین، مد پدیده اجتماعی خاص نظام سرمایهداری و مدرنیته غربی است که از یک سو، میل به همرنگی با دیگران و تأیید آنها و از سوی دیگر، با میل به ممتاز بودن، با مقولات فردی و خاص بودن ارتباط دارد. بنابراین اگر بخواهیم جریان اصلی مد را بهتر درک کنیم باید آنرا در رابطه با فرآیند مصرفگرایی قرن بیستم در غرب همراه سازیم که به طور کلی میتوان خصیصههای آن را در دو مورد زیر برشمرد:
- فرهنگ مصرفی، فرهنگ مصرف است. معنای این عبارت آن است که در دنیای جدید، هسته اعمال اجتماعی و ارزشهای فرهنگی، ایدهها، آرزوها و هویتها بیشتر در رابطه با مصرف تعریف میشود و جهت مییابند تا بوسیله دیگر ابعاد اجتماعی همچون کار، شهروندی و جهان بینی مذهبی.
- فرهنگ مصرفی، فرهنگ جامعه مبتنی بر روابط بازار است. این ویژگی به این معنی است که رفتارها و تعاملات انسانی از طریق بازارها جهت میگیرند، بازارهایی که روز به روز در حال گسترش هستند. در جهان کنونی، بازار آزاد» به عنوان ویژگی یک جامعه خوب مطرح شده است و ادعا میشود که به شکل عقلانی، ثروت، کالاها، خدمات و آزادی انتخاب را به مصرفکنندگان عرضه میکند. واقعیت آن است که این عقلانیت، همان عقلانیت ابزاری متأثر از فرهنگ صنعت است که بوسیله سرمایهداران سودجو ایجاد شده و مدام دستکاری میشود و در جهت تأمین منافع بیشتر آنها تغییر مییابد. جنبه منفی و سویه تاریک این نوع فرهنگ در جامعه، مصرفگرایی، اسراف، تجمل گرایی، مادی گرایی، فرصت طلبی، خود پرستی و افراط در لذتجویی است.
بخش مهمی از آنچه که از آن به عنوان مصرفگرایی یاد میشود، مربوط به خرید و استفاده از لباس است. چنین گرایش فرهنگیای بیشتر مربوط به بعد از جنگ جهانی دوم است و خاستگاه آن کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی است، اما با ظهور پدیدة جهانیشدن، این امر گستردهتر شده است. این حوزه بیش از همه، ن و جوانان را درگیر خود کرده است و مخاطبان اصلی تبلیغات این شکل از مدگرایی، به ویژه در حوزه پوشاک، ن و جوانان میباشند. برخی از سؤالات مهمی که در پی این مصرفگرایی افراطی و مدپرستی، که گاه به عنوان مذهب جدید از آن یاد میشود، مطرح میشود، از قبیل موارد ذیل است. تعامل افراد و کالاها و اشیاء یا تعامل افراد با نظام اشیاء در جامعه چیست؟ پیامد هواهای نفسانی ن و جوانان که میادین و محلهها و مکان خرید را عرصه گردشگری خود کردهاند و به مدها و لباسها، و در کل، خرید» عشق میورزند و پیوند های عاطفی با این فضاهای جدید برقرار میکنند، چیست؟
اینها نمونه سؤالات اساسی هستند که در بخش بعدی سعی خواهد شد به صورت اجمالی، پاسخی درخور توجه به آنها داده شود.
طبق توصیه کارشناسان عمل کنید
تعداد بسیار زیادی از آقایان طرز پوشش کاملا تحمیلی دارند، به این معنا که لباسهایی را بر تن می کنند که در ابتدا مادرانشان برای آنها انتخاب می کردند سپس نامزدها و در آخر هم همسرانشان. از سوی دیگر مردان به ظاهر مقتدری هم وجود دارند که ترجیح میدهند هیچ سبک خاصی در پوشش خود نداشته باشند تنها به این دلیل که نمیخواهند از یک شیوه تحمیلی در لباس پوشیدن پیروی کنند.
اگر تا کنون امکان استفاده از یک سبک دلخواه در طرز لباس پوشیدن خود را نداشته اید بهتر است از امروز نصایح کارشناسان را در زندگی خود به کار گیرید. به جای اینکه سر مقاله های ورزشی را بخوانید یا به دنبال عکس کودک هفته در مجله خانواده باشید بهتر است به سراغ یکی از مجله هایی که مربوط به آقایان است بروید و اگر به اینترنت دسترسی دارید به بخش مد و مسائل زندگی سایت مردمان مراجعه کنید.
با خواندن چند مقاله متوجه نکاتی میشوید که همیشه باید رعایت شوند.
مثلا: هیچ گاه جورابهای روشن را با تبلیغات نپوشید، سعی کنید همیشه کفش خود را با کمربندتان جور کنید، و از پوشیدن لباسهای خیلی تنگ به شدت پرهیز کنید.هنگامیکه در حال ورق زدن مجله ها هستید به تبلیغاتی که همیشه به سادگی از آنها می گذشتید توجه کنید . بهترین ایده در پیدا کردن الگوهای مناسب پوششی در همین تبلیغات نهفته است.
اگر در ست کردن پیراهن شقورق و کراوات استاد شدهاید، روی یک شلوار جین راسته ساده سرمایهگذاری کردهاید و میدانید که چگونه بارقهای از رنگ و بازیگوشی را به جورابها ببخشید، احتمالاً آماده مرحله دیگری هستید آماده ورود به جزئیات کوچکتر اکسسوریهای مردانه. چیزهایی که بسیاری از مردان نادیده میگیرند، همانهایی هستند که تیپ آنها را از غیررسمی هوشمندانه به فوقالعاده بینقص تبدیل میکنند. یکی از پنج آیتم زیر را برای داشتن استایلی با جزئیات بیشتر امتحان کنید تا تیپی تأثیرگذار داشته باشید:
یک دستمال جیبی کوچک، تأثیری عمیق بر تیپ شما دارد. پارچه براق بهخوبی تا شده که درون جیب روی سینه قرار میگیرد، درواقع فقط یک دستمال پارچهای حاشیهدوزی بوده که نشانه ثروت و بوده است. امروزه، یکی از اکسسوریهای مردانه است که معمولاً با کتوشلوار همراه میشود. جنس آنها معمولاً ابریشم، کتان یا نخ است. به دلیل اینکه اندازه کوچکی دارد، معمولاً خرید بزرگی بهحساب نمیآید به همین دلیل همه معمولاً نوع مرغوب آن را خریداری میکنند.
استفاده دستمال جیبی برخلاف تصور، کار بسیار هوشمندانه است. اگر بهدقت تا شود، طرح و جنس خوب آن زیبا به نظر میرسد اما اگر این کار با بیدقتی انجام شود، مانند یک پارچه رنگی خواهد بود. دستمال جیبی را انتخاب کنید که کاملاً با کتوشلوار یا پیراهنتان همخوانی نداشته باشد اما با طرح یا رنگ خود، مکمل آن باشد. سران باید ۴ تا ۵ سانتیمتر از جیبتان بیرون بزند و طوری تا شده باشد که به قلبتان اشاره نداشته باشد. البته استایل مدرن مردانه با انواع روشهای تا زدن دستمال جیبی برای تیپ حرفهای، کمی این قانون را شکستهاند. با شستشوی منظم دستمال جیبی، آن را تمیز نگه دارید و به مراقبتهای ویژهای که باید از جنس پارچه آن به عمل آید، توجه کنید.
اما بد نیست از نظر لغوی هم نگاهی به واژه فشن داشته باشیم ، در فرهنگ لغت دهخدا از واژه فشن به این شکل تعریف آمده است که : سبک ، طرز ، مد ، نوع و شیوه لباس پوشیدن ، در این فرهنگ لغت کلمه مد یا Mode را واژه ای فرانسوی نامیده است که معادل آن Fashion در زبان انگلیسی است . اما در فرهنگ لغت معین کمی تعریف متفاوت تر ارائه شده است در این فرهنگ لغت از فشن به عنوان روش و طریقه موقت که طبق ذوق و سلیقه زمان طرز زندگی و لباس پوشیدن و غیره را تنظیم کرده باشد یاد شده است و آن را معادل کلماتی مثل باب ، باب روز ، آئین ، متداول ، معمول ، رایج ، باب زمان در شؤون زندگی اجتماعی تعریف کرده است. این تعاریف درست است که از نظر لغوی بیان شده اند اما همگی یک چیز مشترک را می رسانند که پوشش و رفتار اشخاص در بازه زمانی یا مکانی متداول را شامل می شود و این یعنی فشن در طول زمان و بازه های زمانی مختلف تغییر می کند. شاید برای شما جالب باشد که بدانید در ایران باستان در برهه ای از زمان تاس بودن سر زنها به نوعی جاذبه محسوب می شده است و بلند بودن موی مردها نیز متقابلا جاذبه محسوب می شده که به مرور زمان این حالت که نوعی فشن زمان خود بوده است تغییر کرده است .
فشن تابعی از عوامل اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و تاریخی در هر جامعه است ، برای مثال شلوار پاره شده و یا وصله و پینه شده ایده ای بود که بسیار در دنیا مورد استقبال عمومی قرار گرفت زیرا این دقیقا مشکلی بود که قشر ضعیف جامعه با آن مواجه بودند یعنی توانایی اقتصادی آنها نمی توانست اجازه بدهد که لباس های نو بخرند و مجبور بودند که لباس های کهنه و پاره به تن کنند ، فشن در اینجا به قشر کم درآمد بسیار کمک کرد تا حدی که قشر مرفح جامعه نیز برای اینکه از فشن و مد روز عقب نماند رو به پوشیدن لباسهای پاره و وصله پینه خورده کردند و این تنها یک قسمت از کارهایی است که این صنعت حتی در کاهش اختلاف طبقات اجتماعی جامعه می تواند انجام بدهد.
برخلاف تصور عمومی و همانطور که در قسمت های قبلی نیز عنوان کردیم فشن همواره در بازه های مختلف در طول تاریخ وجود داشته است و فقط نامش فشن نبوده است . در قرن 19 و 20 واژه و مفهوم فشن به شکلی که امروزه تقریبا ما از آن استفاده می کنیم تبدیل شد و در آن وهله زمانی یکی از تاثیرگذارترین عوامل تفکیک کردن طبقات اجتماعی به حساب می آمد ، برای مثال داشتن کت و شلوار تر و نمیز و کلاه بلند به معنی طبقه مرفح و برعکس کلاه کوتاه و کت و شلوار کثیف طبقه پایین را مشخص می کرد . در همین وهله های زمانی بود که با مهم شدن و تاثیرگذار شدن فشن بر روی عموم مردم سرمایه گذاری بر روی این حوزه رونق گرفت و فشن تبدیل به یک صنعت شد.
جالب است بدانید که در برهه ای از زمان فشن بر روی اندازه بدن نیز تاثیر داشت !! برای مثال در برهه ای از تاریخ چاق بودن خانم ها به منزله زیباتر بودن آنها بود و هر خانمی چاق تر بود از نظر جامعه زیباتر بود !!! اما همانطور که گفتیم بر اساس قانون فشن که تابعی از زمان است به مرور زمان این طرز فکر تغییر کرد و به حدی رسید که امروزه رژیم های غذایی سخت و پوشش ها و طرز فکر و حتی تمرینات ورزشی بصورت ویژه برای فشن کردن بانوان ایجاد شده اند تا بتوانند خانم ها را در حدی لاغر کنند که بیشتر ظاهری شبیه به آقایان پیدا کنند تا خانم ها و این یکی از همان مواردی است که فشن را در جامعه خواه ناخواه بیشتر از پیش گسترس می دهد ، وقتی یک خانم به این نتیجه برسد که لباسی مد روز است که باید شما وزنتان بین 50 تا 60 کیلوگرم باشد خودش را می کشد تا بتواند به این وزن برسد و بتواند از مد روز استفاده کند ، با احترام نسبت به خانم هایی که چشم و هم چشمی ندارند . اگر بخواهیم در مورد Fashion صحبت کنیم می توانیم مقاله ها در این خصوص بنویسیم که در مقوله این مطلب نمی گنجد اما امیدوارم توانسته باشیم شروع خوبی در این حوزه داشته باشیم و بتوانیم این صنعت را به خوبی به جامعه معرفی کنیم . بی صبرانه منتظر انتقادات و پیشنهادات شما عزیزان در این خصوص هستیم و امیدوارم ما را در راهی که شروع کرده ایم حمایت کنید.
درباره این سایت